خبرگزاری سپاهی که سپاه را لو می‌دهد

ایندیا تودی، یک نشریه معتبر هندی به نقل از منابع معتمد خود گزاره‌ای را مطرح می‌کند که یک تغییر اساسی در اصل حمله موشکی سپاه پاسداران به مواضع «جیش العدل» در بخش بلوچستان پاکستان را ایجاد می‌کند.

این نشریه می‌گوید مقامات پاکستان نسبت به اجرای این عملیات موشکی آگاه بودند اما با تضمین مقامات ایرانی بنا نبود این خبر «علنی و رسانه‌ای» شود. اما چرا با وجود این هماهنگی و توافق سرانجام کار به آنجا رسید که برای اولین بار پس از پایان جنگ با عراق یک کشور به ایران حمله موشکی کند.

نگاهی به جریان انتشار خبر ما را به اصل ماجرا هدایت خواهد کرد.

با توجه به جایگاه معادلات و معاملات امنیتی و نظامی مشترک بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان امروز می‌توان با یک درک دقیق گفت احتمال هماهنگی برای حمله موشکی به مواضع «جیش العدل (جند الله)» بسیار وجود داشت. در واقع تروریستی شناخته شدن «جیش العدل» توسط آمریکا و چندین کشور دیگر به جمهوری‌ اسلامی ایران این امکان را می‌دهد که در برخورد با آنها راحت‌تر اقدام کند. با اینکه دستگاه اطلاعاتی پاکستان منکر حمایت از این گروه است اما در تمام سال‌های گذشته جمهوری اسلامی به نوعی مدعی دیدن دست «انٹر سروسز انٹیلی‌جنس» یا همان آی-‌اس‌-آی پشت این گروه بود (فارس نیوز ۱ بهمن ۱۳۹۱)

و شاید بی‌دلیل نبود و نیست که برای نمایش حس نیت اسلام‌آباد به تهران، اجازه این حملات بعد از حملات مرگبار سالمرگ قاسم سلیمانی داده شده بود. این حمله ساعاتی پس از آتش موشک‌ها از تبریز ، کرمانشاه و دارخوین به سمت عراق و سوریه از سمت سراوان انجام شد. ابتدا سایت خبری «حال‌وش» که خبرهای مرتبط با سیستان و بلوچستان را منتشر می‌کند در صفحه تویتری خود خبر از حمله موشکی سپاه پاسداران به یک روستا روستا در پاکستان را منتشر کرد. (ساعت انتشار ۱۸:۳۷ به وقت ایران)

حال‌وش در گزارش خود نه نام محل پرتاب و نام محل اصابت موشک‌ها را بیان نمی‌کند و با انتشار یک کلیات «سپاه پاسداران» را عامل این حملات موشکی عنوان می‌کند. حدود یکساعت بعد حال‌وش اطلاعات تکمیلی از این حمله را منتشر می‌کند و محل اصابت موشک‌ها را نزدیکی روستای پنجگور عنوان می‌کند و می‌گوید با توجه به حضور «نیروهای مسلح بلوچ» در این منطقه احتمالا هدف گروه جیش‌العدل بوده. (ساعت انتشار ۱۹:۵۵ به وقت ایران)

هنوز هیچ رسانه و نهاد حکومتی و نیمه دولتی این خبر را تایید یا تکذیب نکرده‌اند.

تا اینکه برای اولین بار خبرگزاری تسنیم از رسانه‌های زنجیره‌ای سپاه پاسداران خبری مبهم را منتشر می‌کند. تسنیم که حاضر به نام بردن از «جیش العدل (جند الله)» نیست در «خبری اختصاصی» می‌گوید مقرهای این گروه در پاکستان «منهدم شده‌اند». اینجاست که تسنیم می‌نویسد: « پیگیری‌های خبرنگار تسنیم حاکی از آن است که این مقرها توسط موشک و پهپاد مورد اصابت قرار گرفته و منهدم شده است. منطقه هدف قرارگرفته منطقه‌ای به‌نام کوه سبز در استان بلوچستان پاکستان است که یکی از بزرگترین مقرهای گروهک جیش الظلم در آن قرار داشته است.» (ساعت انتشار ۲۰:۴۱ به وقت ایران)

درست در زمان انتشار همین خبر بخش خبری ۲۰:۳۰ هم با عنوان «خبری که هم‌اینک به دست من رسید»‌ با همان ادبیات خبرگزاری تسنیم اعلام می‌کند با «موشک و پهپاد مواضع گروه موسوم به جیش‌العدل» منهدم شده است.

نزدیک به یک‌ساعت بعد از این حال‌وش در صفحه تویتری خود خبر خود را بار دیگر تکمیل می‌کند و حالا به تسنیم ارجاع می‌دهد و می‌نویسند: «پس از انتشار خبر حمله موشکی سپاه به منطقه مرزی ایران و پاکستان توسط حال وش خبرگزاری حکومتی تسنیم ضمن تایید این خبر از مورد حمله قرار گرفتن دو مقر جیش العدل در خاک پاکستان خبر داد.» (ساعت انتشار ۲۱:۳۶ به وقت ایران)

در فاصله این یکساعت بسیاری از خبرگزاری‌های داخل ایران به نقل از تسنیم خبر را منتشر می‌کنند. اما مهمترین اتفاق انتشار و پس از آن حذف خبر از ایرانا (خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران)‌ است. در واقع خبرگزاری رسمی حاضر به انتشار این خبر نشد تا تمام موضوع به همان رسانه سپاه پاسداران (تسنیم) به عنوان مرجع اصلی خبر ارتباط داشته باشد.

فاصله زمانی ۲ ساعته خبر حال‌وش و تسنیم نشان می‌دهد که در این مدت هیچ نهاد نظامی (ارتش یا سپاه) یا نهاد دولتی (وزارت دفاع) یا رسانه‌هایی که بخش تخصصی نظامی دارند (از خود تسنیم تا فارس و …) تمایلی به انتشار آن نداشته‌اند. درست ساعاتی پس از موشک‌پراکنی به اربیل و ادلیب و تماس تلفنی حاجی‌زاده با «حاج آقا» در نیمه شب همان روز و انتشار ویدیویی که می‌گوید «ترکیبی» ادامه می‌دهیم بعید است سپاه پاسداران علاقه‌ای به ادامه نمایشنامه اقتدار نداشته باشد مگر اینکه علتی برای عدم انتشار آن وجود داشت.

اشاره حاجی‌زاده به «و انشالله عزیزان دیگرمون نزدیک ۹ فروند هم اون گروه دوم تفکیری‌ها و داعش را هم انشالله تا ساعت دیگر مورد اصابت قرار می‌دهند… انشالله انشالله ترکیبی دیگه» و این فاصله دو ساعته و عدم انتشار اولیه فیلمی از حمله موشکی این گذاره که بر اساس توافق میان جمهوری‌های اسلامی همسایه قرار بود حمله انجام شود ولی رسانه‌ای نشود را تقویت می‌کند.

ساعت ۲۳:۴۵ اولین بیانیه وزارت خارجه پاکستان منتشر شده است که ضمن محکومیت این حمله از «عواقب» آن می‌گوید. در نظر داشته باشیم که این بیانیه آن ۵ ساعت بعد از حمله با اشاره به کشته شدن ۲ کودک خردسال اما تاکید دارد «این اقدام غیرقانونی علی‌رغم وجود کانال‌های ارتباطی متعدد بین پاکستان و ایران صورت گرفته است» و در پایان بار دیگر با نگاهی کلی می‌گوید «پاکستان همواره گفته است که تروریسم یک تهدید مشترک برای همه کشورهای منطقه است که نیازمند اقدام هماهنگ است. این گونه اقدامات یکجانبه با روابط حسن همجواری همخوانی ندارد و می تواند اعتماد و اطمینان دوجانبه را به شدت تضعیف کند.»

اما تمام مسیر نشان می‌دهد اقدام جمهوری اسلامی ایران یکجانبه نبوده اما بعد از افشای علنی آن دیگر «اعتماد و اطمینان دو جانبه» وجود نداشت.

فرهیختگان اما در مطلبی نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران چه هماهنگ شده (با پیش شرط عدم انتشار علنی) و چه بدون هماهنگی (که تمام گذاره‌ها آنرا رد می‌کند) از عواقب احتمالی این حملات خبر داشته است. این مقاله روزنامه می‌گوید: «اکنون با کاهش سطح تنش در روابط دو کشور و تصمیم پاکستان برای ازسرگیری روابط کامل دیپلماتیک با ایران و بازگشت سفرای دو کشور به پایتخت‌های یکدیگر می‌توان دریافت منافع اقدام ایران به هزینه‌هایی که این افزایش تنش به همراه داشت ارجحیت داشت.» (تاریخ انتشار ۳۰ دی ۱۴۰۲)