یافته‌های مرکز تحقیقات سیاسی و نظرسنجی فلسطینی PSR نشان می‌دهد که جنگ جاری بین حماس و اسرائیل در نوار غزه تأثیر قابل توجهی بر طیفی از مسائل داخلی فلسطین و روابط فلسطین و اسرائیل داشته است.
مهمترین این اثرات را می توان در تغییرات زیر خلاصه کرد:
- محبوبیت حماس در کرانه باختری در مقایسه با سه ماه پیش بیش از سه برابر شده است.
- در نوار غزه، محبوبیت از حماس افزایش یافت، اما نه به میزان قابل توجهی
- با وجود افزایش محبوبیت، اکثریت در کرانه باختری و نوار غزه از حماس حمایت نمی کنند. شایان ذکر است که حمایت از حماس معمولاً در طول یا بلافاصله پس از جنگ به طور موقت افزایش می یابد و سپس چندین ماه پس از پایان جنگ به سطح قبلی باز می گردد.
- حمایت از رئیس جمهور محمود عباس و حزب فتح به میزان قابل توجهی کاهش یافته. همین امر در مورد اعتماد به تشکیلات خودگردان به عنوان یک کل صادق است، زیرا تقاضا برای انحلال آن به نزدیک به 60درصد افزایش می یابد، بالاترین درصدی که تاکنون در نظرسنجی های PSR ثبت شده است.
- تقاضا برای استعفای عباس به حدود ۹۰ درصد و حتی در کرانه باختری بیشتر شده است.
- همزمان با کاهش حمایت از فتح و عباس، محبوب ترین شخصیت فلسطینی مروان برغوثی، رهبر فتح است.
- برغوثی همچنان می‌تواند اسماعیل هنیه نامزد حماس یا هر فرد دیگری را شکست دهد.
حمایت از مبارزات مسلحانه در مقایسه با سه ماه قبل ده درصد افزایش یافته است و بیش از ۶۰ درصد می گویند که این بهترین وسیله برای پایان دادن به اشغال اسرائیل است. در کرانه باختری، این درصد بیشتر می شود و به نزدیک به ۷۰ درصد می رسد. علاوه بر این، اکثریت در کرانه باختری بر این باورند که تشکیل گروه‌های مسلح در جوامعی که در معرض حملات شهرک نشینان قرار دارند مؤثرترین ابزار برای مبارزه با شهرک نشینان علیه شهرها و روستاهای کرانه باختری است.
با وجود اشاره فوق به عدم اعتماد به جدیت صحبت های آمریکا و اروپا درباره احیای راه حل دو دولتی و با وجود افزایش حمایت از مبارزه مسلحانه، حمایت از راه حل دو دولتی در این نظرسنجی کاهش نیافته است. برعکس، حمایت از این راه حل هم در کرانه باختری و هم در نوار غزه اندکی افزایش یافته است. به نظر می رسد این افزایش به ویژه از جانب کسانی است که معتقدند صحبت های آمریکا و اروپا در مورد راه حل دو کشور واقعا جدی است.
تصمیم حماس برای آغاز حمله ۷ اکتبر:
این نظر سنجی مستقیما از پاسخ دهندگان در مورد علت حمله پرسیده است.
اکثریت قاطع (۸۱درصد؛ ۸۹درصد در کرانه باختری و ۶۹درصد در نوار غزه) گفتند که این «واکنشی به حملات شهرک نشینان به مسجد الاقصی و شهروندان فلسطینی و برای آزادی زندانیان از زندان های اسرائیل است» در حالی که تنها ۱۴ درصد (۵ درصد در کرانه باختری و ۲۷ درصد در نوار غزه) فکر می کردند که این توطئه جمهوری اسلامی ایران است.
این نظرسنجی نشان می‌دهد اکثریت قریب به اتفاق (۷۲درصد؛ ۸۲درصد در کرانه باختری و ۵۷ درصد در نوار غزه) گفتند که تصمیم حماس در حمله ۷ اکتبر تصمیم درستی است.
اهداف اسرائیل در جنگ غزه:
اکثریت (۵۳ درصد) در پاسخ به سوالی درباره ارزیابی این کشور از اهداف اسرائیل در جنگ کنونی می گویند که این کار برای نابودی نوارغزه یا اخراج جمعیت آن است. ۴۲ درصد (۵۰ درصد در نوار غزه و ۳۷ درصد در کرانه باختری) هدف را انتقام گرفتن از حماس و نیروهای موسوم به مقاومت و نابودی کامل آنها می دانند.
اکثریت قریب به اتفاق (۷۰ درصد) فکر می کنند اسرائیل در دستیابی به هدف خود در ریشه کن کردن حماس شکست خواهد خورد، در حالی که تنها 8درصد فکر می کنند که موفق خواهد شد و ۲۱ درصد فکر می کنند که فقط حماس و مقاومت را تضعیف می کند. ساکنان کرانه باختری از غزه بیشتر مطمئن هستند که اسرائیل شکست خواهد خورد.
علاوه بر این، تنها یک درصد از ساکنان کرانه باختری بر این باورند که اسرائیل در از بین بردن حماس موفق خواهد شد در حالی که این رقم در نوار غزه ۱۷ درصد است.
جنایات جنگی و جنایات:
مرکزی که این نظرسنجی را انجام داده‌اند می‌گویند ما فهرستی از اقدامات یا اقدامات را به مردم ارائه دادیم و از پاسخ دهندگان پرسیدیم که آیا آنها طبق قوانین بین المللی مجاز هستند یا خیر.
اکثریت (۸۴ درصد) گفتند که اجازه اسارت سربازان را می دهد. اما اکثریت قریب به اتفاق (۷۸ درصد) گفتند که اجازه حمله به غیرنظامیان یا کشتن زنان و کودکان در خانه هایشان را نمی دهد.
در حالی که ۹۵ درصد فکر می کنند اسرائیل در جریان جنگ فعلی مرتکب جنایات جنگی شده است، تنها ۱۰ درصد فکر می کنند که حماس نیز چنین جنایاتی را مرتکب شده است. ۴ درصد فکر می کنند اسرائیل چنین جنایاتی را مرتکب نشده است و ۸۹ درصد فکر می کنند که حماس در جریان جنگ فعلی مرتکب جنایات جنگی نشده است.
۸۵ درصد می گویند که فیلم هایی که توسط خبرگزاری های بین المللی منتشر شده و در آن اقدامات حماس علیه غیرنظامیان اسرائیلی، مانند کشتن زنان و کودکان در خانه هایشان را ندیده‌اند. تنها ۱۴ درصد (۷ درصد در کرانه باختری و ۲۵ درصد در نوار غزه) این ویدیوها را دیدند.
وقتی پرسیده شد که آیا حماس این جنایات را مرتکب شده است یا خیر، اکثریت قریب به اتفاق گفتند نه، انجام نداده است و تنها ۷ درصد (۱ درصد در کرانه باختری و ۱۶ درصد در نوار غزه) گفتند که این کار را انجام داده است.
جنگ چه زمانی متوقف می شود و چه کسی پیروز می شود؟
نیمی از مردم (۴۵ درصد در کرانه باختری و ۵۴ درصد در نوار غزه) انتظار دارند در هفته های آینده شاهد آتش بس در غزه باشند در حالی که یک چهارم مردم (۲۱ درصد در کرانه باختری و ۳۲ درصد در نوار غزه) انتظار دارند که جنگ هفته ها و ماه ها ادامه خواهد داشت. یک پنجم (۲۸ درصد در کرانه باختری و ۹ درصد در نوار غزه) انتظار دارند که اسرائیل «به طور یکجانبه به جنگ پایان دهد و تحت فشار مقاومت شروع به عقب نشینی کند».
تنها ۲ درصد انتظار دارند که «حماس و دیگر نیروهای مقاومت در غزه، جنگ را متوقف کرده و به مناطق امن تر در نوار غزه عقب نشینی کنند».
در حالی که اکثریت قریب به اتفاق ساکنان کرانه باختری (۷۰ درصد) فکر می کنند حماس در این جنگ پیروز خواهد شد، تنها نیمی از ساکنان غزه چنین نگاهی دارند.
چه کسی بعد از جنگ غزه را اداره می کند؟
تقریباً دو سوم (۶۴درصد) با شرکت تشکیلات خودگردان در جلسات با ایالات متحده و مشارکت کشورهای عربی مانند اردن و مصر به منظور بحث در مورد آینده نوار غزه پس از پایان جنگ مخالف هستند. تنها ۳۳ درصد (۲۸ درصد در کرانه باختری و ۴۰ درصد در نوار غزه) از مشارکت تشکیلات خودگردان در چنین جلساتی حمایت می کنند.
این نظرسنجی از پاسخ دهندگان خواسته تا در مورد حزبی که در روز پس از پایان جنگ فعلی کنترل نوار غزه را در دست خواهد داشت، گفتگو کنند.
- تقریباً دو سوم (۶۴ درصد؛ ۷۳ درصد در کرانه باختری و ۵۱ درصد در نوار غزه) گفتند که حماس خواهد بود
- ۱۱ درصد دولت وحدت ملی خودگردان را بدون رئیس جمهور عباس انتخاب کردند
- ۷ درصد تشکیلات خودگردان با عباس را انتخاب کردند
- ۴ درصد اسرائیل را انتخاب کردند
- ۳ درصد یک یا چند کشور عربی را انتخاب کردند.
- ۲ درصد حکومت وحدت ملی را به رهبری عباس انتخاب کردند
- ۱ درصد سازمان ملل را انتخاب کردند.
هنگامی که از آنها در مورد ترجیحات خود برای حزبی که باید بعد از جنگ در نوار غزه کنترل داشته باشد، پرسیده شد
- ۶۰ درصد (۷۵ درصد در کرانه باختری و تنها ۳۸ درصد در نوار غزه) حماس
- ۱۶ درصد دولت وحدت ملی خودگردان را بدون رئیس جمهور عباس
- ۷ درصد تشکیلات خودگردان با عباس
- ۳ درصد یک یا چند کشور عربی
- ۳ درصد دولت وحدت ملی تحت رهبری عباس
- ۲ درصد ارتش اسرائیل
۷۲ درصد (۸۰ درصد در کرانه باختری و ۶۱ درصد در نوار غزه) بر این باورند که حماس موفق خواهد شد پس از جنگ، علیرغم هدف اعلام شده اسرائیل از ریشه کن کردن این سازمان، دوباره بر نوار غزه حکومت کند. ۲۳ درصد (۱۵ درصد در کرانه باختری و ۳۶ درصد در نوار غزه) فکر نمی کنند حماس موفق شود کنترل نوار غزه را از سر بگیرد.
پس از پایان جنگ، و در صورتی که کرانه باختری و نوار غزه تحت کنترل تشکیلات خودگردان فلسطین متحد شوند، تنها ۲۸ درصد (۲۰ درصد در کرانه باختری و ۳۹ درصد در نوار غزه) حمایت و پشتیبانی خواهند کرد. ۷۰ درصد (۷۷ درصد در کرانه باختری و ۶۰ درصد در نوار غزه) با استقرار یک گروه امنیتی عربی، از کشورهایی مانند مصر یا اردن، به منظور حمایت از تشکیلات خودگردان و کمک به آن برای حفظ امنیت مخالف هستند.
اما در صورتی که حضور اعراب، پس از پایان جنگ، برای ارائه خدمات اولیه، اداری و بهداشتی به ساکنان فلسطینی در حمایت از تشکیلات خودگردان باشد، حمایت به ۴۵ درصد افزایش می یابد.
رضایت از بازیگران مربوط:
اکثریت (۷۰ درصد) فکر می کنند که صحبت های اخیر در مورد راه حل دو دولتی در ایالات متحده و سایر کشورهای غربی جدی نیست. ۲۷ درصد فکر می کنند که اینطور است.
نظرسنجی همچنین در مورد رضایت عمومی از نقشی که در طول جنگ توسط بازیگران مختلف فلسطینی، عرب/منطقه ای و بین المللی ایفا شد پرسیده است:
- رضایت از نقش حماس ۷۲ درصد؛ ۸۵ درصد در کرانه باختری و ۵۲ درصد در نوار غزه
- یحیا سینوار ۶۹ درصد؛ ۸۱ درصد در کرانه باختری رود اردن و ۵۲ درصد در نوار غزه
- اسماعیل هنیه ۵۱ درصد؛ ۵۷ درصد در کرانه باختری و ۴۳ درصد در نوار غزه
- فتح ۲۲ درصد؛ ۲۳ درصد در کرانه باختری و ۲۱ درصد در نوار غزه
- تشکیلات خودگردان ۱۴ درصد؛ ۱۰ درصد در کرانه باختری و ۲۱ درصد در نوار غزه
- محمود عباس ۱۱ درصد؛ ۷ درصد در کرانه باختری و ۱۷ درصد در نوار غزه
- محمد شتیه ۱۰ درصد؛ ۶ درصد در کرانه باختری و ۱۶ درصد در نوار غزه
برای بازیگران منطقه ای:
یمن (۸۰ درصد) قطر (۵۶ درصد)، حزب الله (۴۹ درصد) و ایران ( ۴۹ درصد) ترکیه (۳۴ درصد)، اردن (۲۴ درصد)، مصر (۲۳ درصد)، امارات (۸ درصد) و در نهایت عربستان سعودی (۵ درصد).
برای بازیگران بین المللی غیرمنطقه ای، بالاترین سطح رضایت به روسیه (۲۲ درصد) و پس از آن چین (۲۰ درصد)، آلمان (۷ درصد) و سازمان ملل است.
اگر امروز انتخابات جدید ریاست جمهوری برگزار می شد و تنها دو نامزد به نام های محمود عباس و اسماعیل هنیه برگزار می شد، مشارکت رای دهندگان تنها ۵۳ درصد بود و از میان کسانی که شرکت می کردند، عباس ۱۶ درصد و هانیه ۷۸ درصد (در مقایسه با ۵۸ درصد) رای می آوردند. درصد برای هانیه و ۳۷ درصد برای عباس سه ماه پیش).
در نوار غزه، آرای عباس ۲۴ درصد و هنیه ۷۱ درصد است، در حالی که در کرانه باختری، عباس ۱۰ درصد و هنیه ۸۲ درصد رای آورده اند.
اگر رقابت ریاست جمهوری بین سه مروان برغوثی، عباس و هانیه باشد، مشارکت به ۷۱ درصد افزایش می یابد و در بین رای دهندگان، برغوثی ۴۷ درصد، هانیه ۴۳ درصد و عباس ۷ درصد رای می آورند. سه ماه پیش حمایت از برغوثی ۴۹ درصد و هانیه ۳۶ درصد و عباس ۱۳ درصد بود.
اگر رقابت ریاست جمهوری بین مروان برغوتی و هانیه باشد، مشارکت به ۶۹ درصد افزایش می یابد و در میان رای دهندگان، برغوثی ۵۱ درصد و هانیه ۴۵ درصد کسب می کنند. سه ماه پیش حمایت از برغوثی ۶۰ درصد و هنیه ۳۷ درصد بود.
در یک سوال بسته از مردم خواسته شده فردی را که ترجیح می دهند به عنوان جانشین رئیس جمهور عباس انتخاب کنند:
- ۳۶ درصد مروان برغوثی
- ۱۹ درصد اسماعیل هنیه
- ۱۶ درصد یحیی السنوار
- ۴ درصد محمد دحلان
- ۳ درصد خالد مشعل
- ۲ درصد محمد شتیه
- ۱ درصد حسین الشیخ
- ۱۸ درصد گفتند که نمی شناسند یا شخص دیگری را انتخاب کرده اند.
میزان رضایت از عملکرد رئیس جمهور عباس ۱۴ درصد و نارضایتی ۸۵ درصد است. میزان رضایت از عباس در کرانه باختری ۱۰ درصد و در نوار غزه ۱۹ درصد است. سه ماه پیش میزان رضایت از عباس ۲۲ درصد و نارضایتی ۷۶ درصد بود.
۸۸ درصد خواهان استعفای عباس و ۱۲ درصد خواهان ماندن او در سمت خود هستند. سه ماه پیش ۷۸ درصد گفتند که خواهان استعفای عباس هستند. تقاضا برای استعفای عباس در کرانه باختری ۹۲ درصد و در نوار غزه ۸۱ درصد است.
در پاسخ به این سوال که از کدام حزب یا جریان سیاسی حمایت می‌کنند، بیشترین درصد حماس (۴۳ درصد) و پس از آن فتح (۱۷ درصد) را انتخاب کردند، در حالی که ۱۲ درصد گروه‌های دیگر یا حزب سوم را انتخاب کردند و ۲۸ درصد گفتند که هیچ کدام از آنها.
جالب توجه است که سه ماه پیش، حمایت از حماس ۲۲ درصد و فتح ۲۶ درصد بود. در کرانه باختری، حمایت از حماس امروز به ۴۴ درصد (در مقایسه با ۱۲ درصد سه ماه پیش) و از فتح به ۱۶ درصد (در مقایسه با ۲۶ درصد سه ماه پیش) رسیده است. در نوار غزه، حمایت از حماس امروز به ۴۲ درصد (در مقایسه با ۳۸ درصد سه ماه پیش) و حمایت از فتح به ۱۸ درصد (در مقایسه با ۲۵ درصد سه ماه پیش) رسیده است.
اما اگر امروز انتخابات پارلمانی جدید با حضور تمامی نیروهای سیاسی شرکت کننده در انتخابات سال ۲۰۰۶ برگزار می‌شد، تنها ۶۹ درصد می‌گویند که در آن شرکت می‌کنند و از میان این شرکت‌کنندگان، فتح ۱۹ درصد، تغییر و حماس ۵۱ درصد است. همه لیست‌های دیگر با هم ۴ درصد و ۲۵ درصد می‌گویند که هنوز تصمیم نگرفته‌اند به چه کسی رأی خواهند داد. سه ماه پیش، آرای حماس ۳۴ درصد و فتح ۳۶ درصد بود.
آرای حماس در نوار غزه امروز ۵۲ درصد (در مقایسه با ۴۴ درصد سه ماه پیش) و به فتح ۲۱ درصد (در مقایسه با ۳۲ درصد سه ماه پیش) است.
در کرانه باختری، آرای حماس ۵۰ درصد (در مقایسه با ۲۴ درصد سه ماه پیش) و فتح ۱۸ درصد (در مقایسه با ۴۰ درصد سه ماه پیش) است.
- ۵۶ درصد معتقدند که حماس سزاوارترین نماینده و رهبری مردم فلسطین در حال حاضر است
- ۱۳درصد معتقدند که فتح به رهبری عباس سزاوارتر است
- ۲۶ درصد معتقدند که هر دو شایسته نمایندگی و رهبری نیستند
سه ماه پیش، ۲۷ درصد گفتند که حماس سزاوارترین است، ۲۴ درصد گفتند که فتح به رهبری عباس شایسته ترین است، و ۴۴ درصد گفتند که هر دو شایسته نمایندگی و رهبری نیستند.
روابط فلسطین و اسرائیل و روند صلح:
۳۴ درصد موافق و ۶۴ درصد مخالف ایده راه حل دو دولتی هستند که بدون ارائه جزئیات راه حل به مردم ارائه شد. سه ماه پیش، حمایت از این راه حل در یک سوال مشابه ۳۲درصد بود.
حمایت از راه حل دو دولتی با ارزیابی عمومی از امکان پذیری چنین راه حلی و شانس ایجاد یک کشور فلسطینی مرتبط است. امروزه، ۶۵ درصد معتقدند راه حل دو کشوری به دلیل گسترش شهرک ها دیگر عملی نیست، اما ۳۲ درصد معتقدند که هنوز عملی است. علاوه بر این، ۶۶ درصد بر این باورند که شانس ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی در کنار اسرائیل در پنج سال آینده بسیار اندک است یا وجود ندارد، و ۳۲ درصد معتقدند که شانس آن متوسط یا زیاد است. سه ماه پیش، ۷۱ درصد گفتند که راه حل دو کشوری به دلیل گسترش شهرک سازی دیگر عملی نیست.
وقتی در مورد حمایت عمومی و مخالفت با اقدامات سیاستی خاص برای خروج از بن بست پرسیده شد:
- ۵۵ درصد از پیوستن به سازمان های بین المللی بیشتر حمایت کردند
- ۳۹ درصد از توسل به مقاومت مردمی غیرمسلح حمایت کردند
- ۶۹ درصد از بازگشت به درگیری ها و انتفاضه مسلحانه حمایت کردند
- ۵۸ درصد از انحلال تشکیلات خودگردان حمایت کردند.
- ۲۹ درصد از کنار گذاشتن راه حل دو دولتی و درخواست یک کشور برای فلسطینی ها و اسرائیلی ها حمایت کردند.
سه ماه پیش، ۵۸ درصد از بازگشت به رویارویی ها و انتفاضه مسلحانه حمایت کردند. ۵۳ درصد از توسل به مقاومت مردمی غیرمسلح حمایت کردند. ۵۲ درصد از انحلال تشکیلات خودگردان حمایت کردند. و ۲۷ درصد از کنار گذاشتن راه حل دو دولتی به نفع یک دولت حمایت کردند.
وقتی از مردم در مورد بهترین راه برای پایان دادن به اشغال و ایجاد یک کشور مستقل سوال شد، مردم به سه گروه تقسیم شدند:
- اکثریت ۶۳ درصد (۶۸ درصد در کرانه باختری و ۵۶ درصد در نوار غزه) مبارزه مسلحانه
- ۲۰ درصد مذاکرات
- ۱۳ درصد مقاومت مردمی بدون خشونت
سه ماه پیش، ۵۳ درصد گفتند که مبارزه مسلحانه بهترین راه، ۲۴ درصد مقاومت مردمی بدون خشونت، و ۲۰ درصد مذاکره را بهترین راه می‌دانستند.
دلشوره 